(၂၀၂၀ နံၣ် လါမ့ၤ ၁၂သီ)
သူလ့ၤတၢ်ကစီၣ်
ဒ်ပသ့ၣ်ညါဘၣ်အသိး (Covid-19) တၢ်ဆါ ဟဲတုၤလီၤဝဲလၢ ကီၢ်ပယီၤပူၤအဃိ တၢ်ကီတၢ်ခဲ အကလုၥ်ကလုၥ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤအပူၤ န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိလၢ မၤမုၢ်ဆ့ၣ်အီၣ်မုၢ်ဂီၤတဖၣ် ခီဖျိလၢတၢ်ဆါအံၤအဃိ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လီၤမၢ်ဝဲ ဒီး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကီၢ်တၢ်ခဲ အိၣ်ဝဲဒၣ် အါမးလၢ ကီၢ်ပယီၤအံၤ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး လၢကီၢ်ရ့ၣ် ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် အဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ခီဖျိတၢ်ဆါအံၤအဃိ ကမျၢၢ်ဖိလၢ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လီၤမၢ်ဒီး ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဝဲအါမးလၢ သဝီအါဖျၢၣ် န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် တၢ်တြီဆၢဒီသဒၢ (Covid-19) တၢ်ဆါကမံးတံၥ် ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ပှၤလၢအသးအိၣ် မၤစၢၤကမျၢၢ် ဒူသဝီဖိလၢ အလိၣ်ဘၣ် တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်ဝံၤ မၤစၢၤဝဲ တၢ်အီၣ်မိၢ်ပှၢ် ဒ်အမ့ၢ် ဟုသးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
၂၀၂၀ နံၣ် လါမ့ၤ ၁၂ သီ အနံၤ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ် ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် တၢ်တြီဆၢဒီသဒၢ (Covid-19) တၢ်ဆါကမံးတံၥ် ဒီး ပှၤလၢသးအိၣ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤကမျၢၢ်ဖိ လၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ လၢတၢ်ဆါအံၤအဃိတဖၣ် ပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီး ပှၤလၢအသးအိၣ်မၤစၢၤတၢ်တဖၣ် နုၥ်လီၤမၤစၢၤဝဲ ကမျၢၢ်ဖိလၢ အအိၣ်ဖဲ ကီၢ်ရ့ၣ် ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် သုးက့ (၃) လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ် သုးရ့ၣ် (၉) ဂၢၤသးသုးရ့ၣ် (၃) ဟီၣ်ကဝီၤ ဒီး မူကီၢ်ဆၣ် သုးရ့ၣ် (၈) ဟီၣ်ကဝီၤ လၢအမ့ၢ် ဃဲဒၢကရူၢ်, ဃဲၣ်ကၢ်ခိၣ် ကရူၢ် (လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်) စီၤခၣ်ဒၢ ကရူၢ် (မူကီၢ်ဆၣ်) ဟီၣ်ကဝီၤ ကမျၢၢ်ဖိ လၢအလိၣ်ဘၣ် ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူ တၢ်မၤစၢၤတဖၣ် န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤ ပဒိၣ်စီၤဝါရ့ၣ်တိ လၢအမ့ၢ် (ကီၢ်ရ့ၣ်ပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံၥ် ဒီး တၢ်ခီဆၢ (Covid-19) တၢ်ဆါအၢ ကရူၢ်ခိၣ်) ကတိၤဒုးနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ကမျၢၣ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအဘၣ်ဃးဒီး (Covid-19) တၢ်ဆါအၢအံၤ ဟဲကဲထီၣ်သး အဂ့ၢ်အကျိၤ ဒီး တၢ်ဘၣ်ဒီတဒၢ တၢ်ဆါအံၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ် ဝံၤ ပဒိၣ်စီၤလၣ်ဖိ လၢအမ့ၢ် (လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ်) ကတိၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ကမျၢၣ်ဖိတဖၣ် ဒီး ပဒိၣ်စီၤဟဲဂ့ၤ လၢအမ့ၢ် (ကီၢ်ရ့ၣ်ထီဘိကမံးတံၥ်) ကတိၤဒုးနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ကမျၢၢ်ဖိ လၢအဘၣ်ဃးဒီး ကီၢ်ဒီတဘ့ၣ် တၢ်ပတုၥ်တၢ်ခး အဂ့ၢ်အကျိၤ (NCA) ဖုၣ်ကိၥ် န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤအပူၤ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤဘဲဝါ ဂၢၤသးသုးရ့ၣ် (၃) ဒီး ခိၣ်နၢ်သိၣ်ဒူ အဂၤတဖၣ် ဃုၥ်ဒီး ကမျၢၢ်ဖိ လၢလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤတဖၣ် ဟဲထီၣ်ဝဲဒၣ် န့ၣ်လီၤ.
ပစံးဘျုးဘၣ် ပှၤလၢပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ပဝဲကီၢ်ရ့ၣ် ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် လၢတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ ဘျီဝဲအံၤ န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်တြီဆၢဒီသဒၢ (Covid-19) တၢ်ဆါအံၤအပူၤ ပဝဲ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ပတၢ်ပၥ်သးအိၣ်ဝဲလၢ ပကတြီဆၢ ဒီသဒၢအီၤ တဲၥ်တဲၥ်ဖျုဖျု ဒ်သိး အသုတဟဲနုၥ်လီၤလၢ ပဟီၣ်ကဝီၤပူၤတဂ့ၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ခီဖျိတၢ်ဆါအံၤအဃိ ပကမျၢၢ်ဖိလၢ ပဟီၣ်ကဝီၤပူၤ လၢအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ဒ်တၢ်သ့အိၣ်ဒီးပှၤအသိး ပကဃုကျဲ ဒီး ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါအံၤ ကဝံၤဝဲ အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ် အဃိ ပဝဲကီၢ်ရ့ၣ် ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ် ထီဘိ ပစီၣ်မဲၥ်စီၥ်နါ ဒီး ခိးကွၢ်တၢ်အိၣ်သး န့ၣ်လီၤ.
ကမျၢၢ်ဖိလၢ အိၣ်လၢ ပတၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤတဖၣ် ဒ်သိးတၢ်ဆါအံၤ သုတဟဲဘၣ်အီၤတဂ့ၤအဂီၢ် ပအိၣ်တ့ၢ်လံဒီး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် ဆူကမျၢၢ်အကျါ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဆါအံၤအဂ့ၢ်အကျိၤ တကးဘၣ် ပဟးခးကသံၣ်လၢ သဝီတဖျၢၣ်ဘၣ်တဖျၢၣ် န့ၣ်လီၤ.