၂၀၂၁ နံၣ်, လါစဲးပထ့ဘၢၣ် တလါကတီၢ်ပူၤ တၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖှိၣ်

၂၀၂၁ နံၣ်, လါအီးကထိဘၢၣ် ၄ သီ, ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-လီၢ်ခၢၣ်သး

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ တၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုး လၢဟူးဂဲၤဝဲ ဒုးယၤဂ့ၢ်ဝီ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒီး မၤဘၣ်ဒိ ကမျၢၢ်ခွဲးယၥ်သ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝဲ စကခ (၈), စကခ (၁၃), တပ်မ (၄၄), ခမရ (၄၀၅-၄၀၆-၄၀၉-၂၀၇-၂-၃၄၉-၅၉၀-၅၉၈-၅၉၉-၄၁၄-၅၆၁-၅၄၉-၄၃၂-၅၅၇-၄၀၇-၄၀၁-၄၀၄-၂၉၇) ခလရ (၅၃-၆၀-၂၆၄) ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) သုးရ့ၣ် ၁၀၁၁-၁၀၁၃- ၁၀၁၄-၁၀၁၉-၁၀၂၁) သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်ဒူသထူၣ် သုးက့ (၁) ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ တၢ်ဒုးအကလုၥ်ကလုၥ် ကဲထီၣ်ဝဲလၢ ကညီဒီကလုၥ် တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA), ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၂၇) ဘျီ ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး သံဝဲ (၇၃) ဂၤဘၣ်ဒိဝဲ (၆၃) ဂၤန့ၣ်လီၤ.သုးမီၤစိရိၤအသုး သိလ့ၣ်ဟးဂီၤဝဲ ခဲလၢၥ် (၇) ခိၣ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ် လၢကမျၢၢ်ဖိ အဒူသဝီ, ကမျၢၢ်ဖိ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအလီၢ်အကျဲ, ကမျၢၢ်ဖိဟးထီၣ်က့ၤလီၤအကျဲ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၂၉) ထံၣ်န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိဘၣ်ဒိဝဲ လၢသုးမီၤစိရိၤခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ, သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် မၤဒၢၣ်မၤလီၤကမျၢၢ်ဖိအဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၈) ဂၤန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုးခးကျိ ဘၣ်ဟးဂီၤဝဲကမျၢၢ်ဖိအသိလ့ၣ် (၁) ခိၣ် န့ၣ်လီၤ. BGF-၁၀၁၃) သုးဒ့ (၃) သုးဆှ့ၣ်ခိၣ် ဘိၣ်ကတိ တီခိၣ်ရိၣ်မဲဂံၢ်ဘါ (၂၅) ဂၤ အိၣ်ဟးထီၣ်ကၠိဝဲ လၢကလဲၤထီၣ်ဆီတလဲက့ၤယိၤကျါဒဲကဝီၤအဂီၢ် ပၥ်ဃုၥ်ဒီးတၢ်အီၣ်အဃိ မၢဆူၣ်ဝဲကၠိဝဲသဝီဖိ, ဘီနီၤနံၤသသဝီဖိ (၁၀၇) ဂၤ လၢကလဲၤဟံနၢ့်အီၤတၢ်အီၣ်န့ၣ်လီၤ.

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်တီအူ သုးက့ (၂) ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA), ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) ဟူးဂဲၤဝဲစဲၥ်ပြၥ် တၢ်ဒုး (၂) အဖီခိၣ် သုးမီၤစိရိၤအသုး ဘၣ်ဒိဝဲ ခဲလၢၥ် (၄) ဂၤန့ၣ်လီၤ.

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် သုးက့ (၃) ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ တၢ်ဒုးအကလုၥ်ကလုၥ် ကဲထီၣ်ဝဲ လၢကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA), ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၁၄) ဘျီန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး သံ ဒီး ဘၣ်ဒိခဲလၢၥ်ကအိၣ်ဝဲလၢ (၅၀) ဂၤဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် ဖီၣ်ဝဲကမျၢၢ် (၁) ဂၤန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး ဒီး အစုဒုၣ်တီၤဖီလၥ် ပၢၤကီၢ်တဖၣ် နုၥ်လီၤဝဲလၢ ဆီထံးကီၢ်ဆၣ်, အင်းကြိုက်ထမင်းရုံ အီပလါကိၤကၢ် ဃ့ဝဲကရူၢ်တဘ့ၣ် ပှၤသးစၢ် (၃၀) ဂၤန့ၣ်လီၤ. ကရူၢ်တဘ့ၣ် ပှၤသးစၢ် (၃၀) ဂၤ မ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ် ဒီး တဲပျံၤတဲဖုးဝဲလၢ ကဖီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ကမျၢၢ်ဖိ လၢဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိး လၢဃဲဒၢကရူၢ်တကပၤ အနီၣ်ဂံၢ်ကအိၣ် (၅၀၀၀) ဘျဲၣ်ဃၣ်ဃၣ် ဒီး ဖဲ ၂၂ သီတုၤ ၂၄ သီ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်အဖီခိၣ် ကမျၢၢ်ဖိ လၢ လီၢ်မုၥ်သီလီၢ်မုၥ်ပၢၤ သဝီခံဖျၢၣ်လၢၥ် ဘၣ်ဃ့ၢ်ဝဲ အနီၣ်ဂံၢ်အိၣ် (၅၉၈) ဂၤန့ၣ်လီၤ. တလါအကတီၢ်ပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုးကဘီယူၤ ဟဲဆှၣ်တၢ် အိၣ်ဝဲခဲလၢၥ် (၇) ဘျီန့ၣ်လီၤ.

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်ဘျံးဒ၀ဲၢ် သုးက့ (၄) အဟီၣ်ကဝီၤပူၤ တၢ်ဒုးအကလုၥ်ကလုၥ် ကဲထီၣ်ဝဲ လၢကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA), ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၅) ဘျီန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး သံဝဲ (၉) ဂၤ ဘၣ်ဒိဝဲ (၁၂) ဂၤန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး ခမရ-၄၀၅, ၄၁၄ ဟံးဆူၣ်ဝဲ ကမျၢၢ်စ့ပယီၤ (၁၆) ကလီၢ်, လီတဲစိ (၃) ဖျၢၣ်, ဟုသး (၃) ထၢၣ် န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိဘၣ်ဒိဝဲ (၁) ဂၤ လၢယီၢ်ဘၣ် သုးမီၤစိရိၤအမ့ၣ်ပိၢ် အဃိန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိ လၢအထီဒါသုးမီၤစိရိၤတဖၣ် ပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး ဒီး လဲၤမၤဟးဂီၤဝဲ ထံမ့ၤဘီ (သဲချေၥင်းကြီး) ဒုၣ်ဒါအပၢၤကီၢ်အသုးကလၢၤ တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် သုးက့ (၅) ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ တၢ်ဒုးအကလုၥ်ကလုၥ် ကဲထီၣ်ဝဲ လၢကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA), ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၂၁၃) ဘျီန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး သံဝဲခဲလၢၥ် (၁၃၆) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲ (၁၄၄) ဂၤန့ၣ်လီၤ.
သုးမီၤစိရိၤအသုး ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ် လၢကမျၢၢ်တၢ်မၤအီၣ်လီၢ်ကျဲ, ကမျၢၢ်ဒူသဝီပူၤ ခဲလၢၥ် (၁၆၁) ဖျၢၣ် ဒီး ခးပျံၤကမျၢၢ် လၢကျိဖိအထံၣ် (၅၀၀၀) ဘျဲၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိအဟံၣ်ဃီ, တၢ်သူၣ်ထီၣ် ဘၣ်ဟးဂီၤဝဲ ခီဖျိ သုးမီၤစိရိၤအသုး ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၁၀) ဖျၢၣ် ဒီး ကမျၢၢ်ဖိဘၣ်ဒိဝဲ လၢသုးမီၤစိရိၤအသုး ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ, သုးမီၤစိရိၤအသုးသ့ၣ်တဖၣ် မၤဒၢၣ်မၤလီၤကမျၢၢ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, သုးမီၤစိရိၤအသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟးဒိးနါစိၤ မ့ၣ်ပိၢ် ဒီး ကမျၢၢ်ဖိယီၢ်ဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၃) ဂၤန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး (ခမရ-၄၀၄, ၂၉၇) ဖဲဟဲထီၣ်ဆှၢနၢ့်အသကိး တၢ်အီၣ် လၢမဲၤဝ့ၤဝံၤ ဒီး အိၣ်ကတီၢ်ဝဲဖဲ ဃီဖိခံသဝီ (၅) သီ အဆၢကတီၢ် ခးသံအီၣ်ဝဲ ဃီဖိခံသဝီဖိ အထီး, ဆီတဖၣ် ခဲလၢၥ်နၣ့်လီၤ. BGF-၁၀၁၄ သုးရ့ၣ်ခိၣ် မံၤမီၤခၠံၣ် အပှၤလၢအမ့ၢ်ဝဲ စီၤသးမ့ ဒီး အပှၤတဖၣ် လဲၤဝဲဆူ သူၣ်ခံတၢ်လီၢ် ပှၤဒဲ ဟံအီၣ်နၢ့်ဆူၣ်ဝဲ ကမျၢၢ်ဆီ (၁၂) ဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်ဒူပျၥ်ယၥ် သုးက့ (၆) ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ တၢ်ဒုးအကလုၥ်ကလုၥ် ကဲထီၣ်ဝဲ လၢ ကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA), ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) တဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၆) ဘျီန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး သံဝဲ (၃) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲ (၅) ဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လဲၤမၤဟးဂီၤဝဲ Mytel အတၢၣ်ခံတၢၣ် ဖဲဃိၣ်သၢဖျၢၣ် ကရင်စု ဒီး ချေၥင်းဆုံ သရက်ပင် တၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တလါကတီၢ်ပူၤ တၢ်ဒုးအကလုၥ်ကလုၥ် ကဲထီၣ်ဝဲ ခဲလၢၥ် (၂၆၅) ဘျီ ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး သံဝဲ (၂၃၄) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲအဂၤ (၂၆၅) ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်တကပၤ ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ လၢထံကီၢ် ဒီး ပှၤကလုၥ်အဂီၢ် ခဲလၢၥ် (၅) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲအဂၤ (၁၀) ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ.