အလါ (၂၀) အကတီၢ်ပူၤ တၢ်ဒုးကစီၣ်ပၥ်ဖှိၣ်

၂၀၂၂ နံၣ်, လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၃ သီ, ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-လီၢ်ခၢၣ်သး

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤ တချုးဒံးလၢ သုးမီၤစိရိၤ ဟံန့ၢ်ဆူၣ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤဒံးဘၣ် အဆၢကတီၢ် ချၢၣ်လွံၣ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် သုးက့ (၃), မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် သုးက့ (၅) ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ကညီဒီကလုၥ် တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်, ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး, သုးခိးကီၢ်ဆၢ အသုးသ့ၣ်တဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲ ခဲအံၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ် သုးမီၤစိရိၤ ဟံန့ၢ်ဆူၣ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်, ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး, သုးခိးကီၢ်ဆၢအသုးသ့ၣ်တဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲကိးမုၢ်နံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.

စးထီၣ် ၂၀၂၁ နံၣ်, လါယနူၤအါရံၤ ဒီး တုၤ ၂၀၂၂ နံၣ် လါအီကူး လၢအလါ (၂၀) အကတီၢ်ပူၤ ကညီဒီကလုၥ် တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်, ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး, သုးခိးကီၢ်ဆၢ အသုးသ့ၣ်တဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်, တၢ်ဒုးဖိ, တၢ်ဒုးစဲၥ်ပြဲၥ် ကဲထီၣ်ဝဲခဲလၢၥ် (၆၃၅၆) ဘျီ ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး သံဝဲ (၅၁၂၅) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲ (၄၁၄၇) ဂၤ, ကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်, ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ တကပၤတခီ ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူလၢ ထံကီၢ်ဒီးပှၤကလုၥ်ဂီၢ် ခဲလၢၥ် (၁၃၇) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲ (၃၅၂) ဂၤန့ၣ်လီၤ. ကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်, ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ ထီၣ်ဒုးဖျိးကွံၥ်ဝဲ သုးမီၤစိရိၤအသုးကလၢၤ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၉) ဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.

သုးမီၤစိရိၤအသုး ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ အသုးတဖၣ် လၢအလါ (၂၀) အကတီၢ်ပူၤ ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ် လၢကမျၢၢ်ဖိ အဒူသဝီပူၤ, ကမျၢၢ်ဖိ အတၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်လီၢ်ကျဲ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၄၄၅၆) ဖျၢၣ် ဒီး သုးမီၤစိရိၤအကဘီယူၤ ဟဲခးဝဲ ကညီဒီကလုၥ် တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်, ကညီဒီကလုၥ် ဂၢၤသးကရၢ တၢ်လီၢ် ဒီး ခးလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်ဖိအဒူသဝီ တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်လီၢ်ကျဲ ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၁၁၇) ဘျီန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိသုးမီၤစိရိၤ ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဟဲခးလီၤတၢ်လၢကဘီယူၤအဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ ဘၣ်သံဝဲ ကမျၢၢ်ဖိ (၁၃၁) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲ (၂၉၄) ဂၤန့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုး ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢအသုးတဖၣ် ဖီၣ်ဝဲကမျၢၢ်ဖိ လၢအတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ်တဖၣ် ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၄၁၂) ဂၤန့ၣ်လီၤ.

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢ ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဘၣ်ပၥ်တ့ၢ်ကွံၥ်အဟံၣ်အဃီ အဒူသဝီ တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်လီၢ်ကျဲ ဒီး ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ တၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ် အနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢၥ်အိၣ်လံဝဲ (၃၇၁၉၅၈) ဂၤန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ တၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်တဖၣ် ပၥ်ဃုၥ်ဝဲဒီး ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်, ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ် ဒီး ဖိဒံဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ တၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ အါမံၤအါကလုၥ်ဒီး လိၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်လီၤ.